Socket 1151 Anakart Hurdaları : Bilgisayar teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, donanım bileşenleri de hızla güncelliğini yitirmekte ve hurda statüsüne geçmektedir. Bu durum, çevresel sürdürülebilirlik ve geri dönüşüm sektörü açısından büyük bir potansiyel sunmaktadır. Socket 1151 anakartlar, Intel’in 6., 7., 8. ve 9. nesil işlemcilerine ev sahipliği yapan, geniş kullanıcı kitlesine ulaşmış önemli bir platformdur. Ancak teknoloji geliştikçe bu anakartlar da kullanım dışı kalmaya başlamıştır.
Socket 1151 Anakart Nedir?
Socket 1151, LGA (Land Grid Array) tipi bir işlemci soketidir ve Intel tarafından iki ayrı versiyon halinde geliştirilmiştir:
- 1. Nesil (2015 – Skylake, Kaby Lake): 100 ve 200 serisi yonga setleri
- 2. Nesil (2017 – Coffee Lake): 300 serisi yonga setleri
- Soket Tipi: LGA 1151
- Uyumlu İşlemciler: Intel 6., 7., 8., 9. nesil Core i3, i5, i7, i9
- Yonga Setleri: H110, B150, H170, Z170, B250, H270, Z270, B360, H370, Z390
- Bellek Desteği: DDR4 2133 – 2666 MHz
- USB Desteği: USB 3.0 / 3.1 Gen 1 / Gen 2
- Depolama Arabirimleri: SATA 6Gb/s, M.2, NVMe
- Genişleme Yuvaları: PCIe 3.0 x16, PCIe x1
Socket 1151, uzun süre güncel kalan ve orta-üst seviye bilgisayarlarda yaygın olarak kullanılan bir soket tipidir.
Socket 1151 Anakartların neden hurda haline gelir ?
Socket 1151 Anakart Hurdaları nın hurda haline geçmesinin başlıca nedenleri:
Teknolojik Eskime
- Yeni nesil işlemcilerin farklı soket yapısına geçmesi (Socket 1200, 1700)
- DDR5 ve PCIe 5.0 gibi modern teknolojilerle uyumsuzluk
Donanımsal Arızalar
- VRM (Voltage Regulator Module) hataları
- Kondansatör patlamaları
- BGA çiplerinin ısınmadan kaynaklı deformasyonu
Yükseltme İhtiyacı
- Kullanıcıların oyun ve profesyonel yazılım ihtiyaçlarını karşılamak için daha güçlü sistemlere geçmesi
Kurumsal Yenilemeler
- Okullar, ofisler, kamu kurumları ve internet kafeler tarafından toplu donanım değişimi
Değerli Metaller ve Geri Dönüştürülebilir Malzemeler
Değerli Metaller
| Metal | Kullanım Alanı | |
|---|---|---|
| Altın (Au) | CPU soketi pinleri, veri yolları | |
| Gümüş (Ag) | Lehim bölgeleri, bağlantılar | |
| Bakır (Cu) | Katmanlar, bobinler, veri yolları | |
| Paladyum (Pd) | Kapasitör ve çip yüzeyleri | |
| Kalay (Sn) | Lehim için |
Diğer Malzemeler
- Plastik: PCIe ve RAM yuvaları, konektörler
- Silikon ve Seramik: BGA çipler, yonga seti kaplamaları
- Alüminyum: Soğutma blokları, montaj parçaları
Socket 1151 Anakartların Geri Dönüşüm Süreci
Toplama
- Bireylerden, kurumlardan, atık toplama kampanyalarından alınır.
- Tesislere teslim edilmeden önce sınıflandırma yapılır.
Ayrıştırma
- Manuel olarak soğutucu, pil, termal ped gibi parçalar ayrılır.
- Mekanik kırma makineleriyle anakartlar küçük parçalara ayrılır.
Fiziksel ve Kimyasal Ayırma
- Elektromıknatıs, titreşimli elek ve hava akımı ile metal/plastik ayrımı
- Asitli çözücüler (örneğin aqua regia) ile değerli metaller çözündürülür
Rafine Etme
- Kimyasal çözeltilerden metal çöktürme
- Altın ve gümüş elektroliz ile saflaştırılır
- Metaller külçe haline getirilir veya endüstriyel kullanıma yönlendirilir
Çevresel ve Ekonomik Kazanımlar
Çevreyi Koruma
- Metal madenlerinin çıkarılmasına kıyasla %90’a varan daha düşük karbon emisyonu
- Toprak, su ve hava kirliliğinin önlenmesi
Ekonomik Getiriler
- Altın, gümüş ve bakırın yurtiçinde geri kazanımı ile döviz tasarrufu
- Hurdacılık ve geri dönüşüm sektöründe istihdam
- Küçük işletmeler için girişim alanı yaratma
Döngüsel Ekonomi Katkısı
- Atığın yeniden kaynak olarak değerlendirilmesi
- Sıfır atık hedeflerine katkı
Bireysel Kullanıcılar İçin Geri Dönüşüm Önerileri
Anakartı Atmadan Önce:
Depolama birimleri ve kişisel verileri çıkarın.
Soğutucu, RAM, işlemci gibi tekrar kullanılabilir parçaları ayırın.
Nereye Teslim Edilmeli?
Yetkili belediye e-atık toplama noktalarına
Çevre lisanslı özel firmalara
E-atık kampanyalarına veya okullardaki toplama kutularına
Nelere Dikkat Edilmeli?
Çöpe atılmamalı
Yanlış koşullarda parçalanmamalı (yangın, gaz açığa çıkabilir)
Socket 1151 Anakart Hurdaları, modern bilgisayar kullanımında önemli bir dönemi temsil ederken, günümüzde e-atık statüsüne geçerek çevresel ve ekonomik bir değere dönüşmektedir. Bu anakartlar, içerdiği değerli metaller ve geri dönüştürülebilir malzemeler sayesinde hem ülke ekonomisine hem de çevre koruma çabalarına katkı sağlamaktadır. Bireylerin, kurumların ve geri dönüşüm firmalarının iş birliğiyle daha yaşanabilir bir gelecek mümkün olacaktır.